کانسار جلال آباد

مقدمه

سنگ آهن جلال آباد زرند یکی از ذخایر بزرگ سنگ آهن ایران می باشد که در استان کرمان و در فاصله ۳۵ کیلومتری شمال غرب شهرستان زرند واقع شده است و فاصله کانسار تا نزدیکترین خط آهن عبوری ۱۵ کیلومتر است . فعالیتهای انجام شده، شامل فعالیتهای اکتشافی روسها (۱۳۵۴-۱۳۴۴) ، فعالیت اکتشافی شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران ، استخراج بلوک ۴ و ۲ معدن می باشد . در حال حاضر نیز عملیات استخراج پیش باطله برداری بلوک اصلی معدن ، خردایش و دانه بندی سنگ آهن پر عیار و مطالعات طراحی کارخانه سه میلیونی تولید کنسانتره در حال اجرا می باشد.

طی سالهای ۱۹۶۵ تا ۱۹۷۵ یک سری مطالعات اکتشافی توسط شرکت تکنواکسپورت شوروی سابق بروی کانسار انجام شده است. در طی این مطالعات تعداد ۴۹ حلقه گمانه به متراژ کلی ۲/۱۵۵۹۷ و عمق متوسط ۳۱۸ متر و تعداد ۲۲ ترانشه به متراژ کلی ۱/۸۸۶ حفر شده است. و ذخیره ای حدود ۲۰۰ میلیون تن با عیار متوسط آهن ۹۵/۴۴ درصد، فسفر ۰۸/۰ درصد، گوگرد ۱۸/۱ درصد برآورد شده است. بعد از اتمام عملیات اکتشافی روسها در سال ۱۳۵۴ تا سال ۱۳۷۹ مطالعات سیستماتیک خاصی بر روی این کانسار صورت نگرفت. در این سال شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران جهت توسعه فولاد کشور این کانسار را در برنامه ارزیابی مجدد قرار داد.

با تکمیل اکتشافات در فروردین ۱۳۸۲ مشخص گردید میزان کل ذخیره این کانسار۱۹۰۶۳۳۰۰۰ تن که به تفکیک برای دو بخش اکسیده و غیر اکسیده به شرح زیر می باشد :

 ذخیره اکسیده کانسار ۱۸۸۰۴۰۰۰ تن با عیار متوسط Feo,P,S,Fe بترتیب ۷۹/۴۸ ، ۳/۰ ، ۰۶/۰ ، ۵ درصد و نسبت Fe/Feo برابر ۸/۹  ذخیره غیر اکسیده منتیتی کانسار ۱۷۱۸۲۹۰۰۰ تن با عیار متوسط Feo,P,S,Fe بترتیب ۷۷/۳۸ ، ۶/۱ ، ۰۷/۰ ، ۸۴/۱۷ درصد و نسبت Fe/Feo برابر ۲۵/۲

بلوک B-IV براساس کمترین نسبت باطله برداری (W/O=0.64) و بالاترین متوسط عیار آهن ( ۴۹ درصد ) به عنوان اولین بلوک مناسب جهت شروع عملیات استخراج از کانسار جلال آباد انتخاب شد . عملیات استخراج این بلوک (بلوک B-IV) طی سال های ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۵ صورت گرفت . استخراج بلوک B-II معدن از ابتدای سال ۸۶ توسط پیمانکار ( شرکت معدنی و راه سازی مبین ) شروع و در بهمن ماه سال ۱۳۸۷ عملیات استخراج بلوک شماره ۲ به پایان رسید و همزمان عملیات آماده سازی و استخراج بلوک اصلی معدن آغاز گردید. از بهمن ماه سال ۱۳۸۷ عملیات پیش باطله برداری بلوک اصلی معدن آغاز گردیده است و در پیت بلوک اصلی معدن ارتفاع پله ها ۵/۱۲ متر و برنامه استخراج به مدت دوسال و استخراج سالیانه به مقدار ۱۵ میلیون تن می باشد. در معدن سنگ آهن جلال آباد زرند جهت خردایش و دانه بندی سنگ آهن پرعیار ، از دو واحد خردایش استفاده می شود. این دو واحد به صورت جداگانه و مستقل از هم قرار گرفته اند و همچنین از یک سیستم پرعیارسازی مگنت سپراتور و دو دستگاه بلت درام جهت پرعیار سازی محصول کم عیار استفاده می گردد .

تاریخچه اکتشافات

• شروع مطالعه ایران مرکزی از سال ۱۳۰۹ راجع به ساختمان زمین‌شناسی
• کشف آنومالی‌ها در این منطقه در سال ۱۳۴۳ طی عملیات منیتومتری هوایی
• اکتشاف توسط شرکت تکنواکسپورت شوروی سابق طی سالهای ۱۳۴۴ تا ۱۳۵۴
• کشف ۶ آنومالی (شامل کانسار زرند،نجف آباد،جلال آباد ، XXXVIII,XXXIX,XL) و برآورد ذخیره ۳۴۰ میلیون تن سنگ آهن
• عملیات اکتشاف در سال ۱۳۵۴ متوقف و ادامه عملیات از سال ۱۳۷۹ مجدداً آغاز گردید
• ازسال ۱۳۷۹ تا سال ۱۳۸۲ مطالعات اکتشاف تکمیلی توسط مهندسین مشاور کاوشگران
• تمرکز مطالعات اکتشافی بر روی کانسار زرند

استقرار سیستم مدیریت یکپارچه (IMS)

• استقرار سیستم مدیریت یکپارچه (IMS) با ویرایش ۲۰۱۵ در مهر ۱۳۹۶

طرح های توسعه ای

• ادامه عملیات اکتشافی و حفاری در محدوده بهره برداری معدن
• افزایش ظرفیت استخراج سنگ آهن به ۶ میلیون تن و باطله برداری ۳۲ میلیون تن در سال
• مطالعات امکان سنجی وجود سایر عناصر با ارزش همراه در محدوده بهره برداری معدن
• ارتقاء بهره وری در عملیات استخراج و باطله برداری معدن

نظر به عدم توازن در زنجیره فولاد از معدن تا محصول، به منظور سیاستگزاری و برنامه‌ریزی استراتژیک و استفاده بهینه از امکانات ، توانمندیها و سرمایه‌های ملی و دستیابی به هدف سند چشم‌انداز در افق ۱۴۰۴  موازنه نیاز زنجیره فولاد در جهت تولید ۵۵ میلیون تن فولاد خام ،  امید است با ورود محصول معدن جلال آباد زرند به چرخه تولید سنگ آهن مورد نیاز صنایع فولاد کشور که در برنامه توسعه اقتصادی ، سیاسی ، اجتماعی دولت هدف گذاری به تولید فولاد خام ۵۵ میلیون تن می باشد  بتوان بخشی از مواد اولیه مورد نیاز صنایع فولاد تأمین گردد.

احداث کارخانه فرآوری سنگ آهن هماتیتی

• تحقیقات و پژوهش جهت بازیابی سنگ آهن از باطله (ضایعات معدنی)

با توجه به اینکه ماده معدنی استخراج شده در معدن به دو دسته مگنتیت و هماتیت تقسیم بندی می شوند سنگ آهن مگنتیت جهت استفاده در کارخانه  کنسانتره شرکت زرند فولاد ایرانیان بوده و سنگ آهن هماتیت کم عیار که در آن زمان بلا استفاده بود در دپوهای مربوطه انباشته شده است. در مجتمع از زمان بهره برداری معدن (سال۸۳) تا پایان سال ۹۲ جمعاً ۱۰ میلیون تن باطله بلا استفاده موجود بوده است. جهت استفاده بهینه از این ضایعات جهت تسریع در ایجاد نقدینگی و افزایش اشتغال در منطقه، تحقیق و پژوهش به منظور استحصال کنسانتره سنگ آهن بر روی باطله ها انجام گرفت.

با توجه به مطالعات صورت گرفته و بررسی پرعیار سازی سنگ آهن باطله کم عیار مجتمع سنگ آهن جلال آباد توسط واحد تحقیق و پژوهش معدن، سرمایه گذاری برای طراحی ، تجهیزات و اجرای فنی و مهندسی واحد فرآوری پیشنهاد گردید.

• برگزاری مزایده جهت جذب سرمایه گذار

-در شش ماهه دوم سال ۱۳۹۲ مزایده دو مرحله ای با موضوع احداث کارخانه فرآوری هماتیتی کم عیار در جوار معدن سنگ آهن جلال آباد توسط سازمان ایمیدرو برگزار گردید و تعداد ۴۴ شرکت نسبت به خرید اسناد اقدام نمودند و تعداد ۱۸ شرکت اسناد خریداری شده را به کمیسیون معاملات سازمان تحویل دادند. در ارزیابی فنی و توان مالی شرکت کنندگان تعداد ۱۱ شرکت دعوت به ارائه پیشنهاد قیمت شدند در نهایت در بین شرکت کنندگان در مزایده ، شرکت فکور صنعت تهران به عنوان برنده مزایده انتخاب گردید.

• مشخصات عمومی پروژه
• عنوان پروژه: سرمایه گذاری و احداث کارخانه تولید کنسانتره از بارهای هماتیتی معدن جلال آباد
• کارفرما: سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران.
• سرمایه گذار و مجری طرح: شرکت مهندسی فکور صنعت تهران.
• نظارت: مدیریت مجتمع سنگ آهن جلال آباد.
  • مشخصات فنی پروژه
• ظرفیت کارخانه
• ظرفیت سالانه خوراک ورودی: ۲٫۲ میلیون تن در سال
• ظرفیت سالانه تولید محصول: ۰۰۰,۶۰۰ تن در سال کنسانتره با Fe>%66

• تأسیسات
• آب:
• فاز اول- بخش خردایش و فرآوری خشک: مصرف آب ندارد.
• فاز دوم- بخش فرآوری تر و تولید کنسانتره: ۰۰۰,۶۸۰ مترمکعب در سال.
• زمین:
• مساحت کل زمین : ۵۰ هکتار
• مساحت زیربنایی زمین : ۱۰ هکتار